اعتبار روایات سهل بن زیاد رازی در اندیشه‌ آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

طلبه سطح 4 حوزه علمیه

چکیده

سهل بن زیاد رازی از راویان معروفی است که در اسناد احادیث فراوانی واقع شده است. غالب منابع رجالی متقدم امامیه به تضعیف او پرداخته و از بی‌اعتمادی به وی سخن گفته‌اند، درحالی‌که برخی منابع رجالی و فقهی متأخر به مناقشه در ادله‌ تضعیف او پرداخته و از وثاقت این راوی پُرکار دفاع کرده‌اند. آیت‌الله خامنه‌ای از معدود محققانی است که نه به دفاع از وثاقت مطلق سهل بن زیاد پرداخته و نه به بی‌اعتباری همه‌ی روایات او حکم نموده‌اند، بلکه ایشان، نظریه‌ اعتبار روایات سهل در کتاب شریف کافی را تقویت کرده‌اند. ایشان معتقدند که تصریحات پُرتعداد قدما در تضعیف سهل بن زیاد، دفاع از وثاقت مطلق او را دشوار می‌سازد، ولی از سوی دیگر جایگاه رفیع شیخ کلینی در حدیث‌شناسی و اهتمام فراوان او به نقل احادیث سهل در کتابی مانند کافی، وثوق به روایات این راوی درخصوص کتاب کافی را به ارمغان می‌آورد. این نظریه، پیامدهای ملموسی در اجتهاد و فقه آیت‌الله خامنه‌ای به‌همراه دارد. 

کلیدواژه‌ها


  1. ابن بابویه، محمد بن علی (1378ق)، عیون اخبار الرضا (علیه السلام)، تصحیح مهدی لاجوردی، چاپ اول، تهران: نشر جهان.
  2. ابن بابویه، محمد بن علی (1395ق)، کمال الدین و تمام النعمة، تصحیح علی اکبر غفاری، چاپ دوم، تهران: نشر اسلامیة.
  3. ابن غضائری، احمد بن حسین (1422ق)، رجال ابن الغضائری، چاپ اول، قم: دارالحدیث.
  4. اردبیلى، محمد بن على (1403ق)، ‏جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الأسناد، چاپ اول، بیروت: دارالأضواء.
  5. استرآبادى، محمد بن على (1422ق)، منهج المقال فی تحقیق أحوال الرجال، چاپ اول،‏ قم: مؤسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث.
  6. اعرجى کاظمى، سید محسن (1415ق)، ‏عدة الرجال،‏ چاپ اول، قم: موسسة اسماعیلیان‏.
  7. بحرالعلوم، سید محمدمهدی (1363)، رجال السید بحرالعلوم (الفوائد الرجالیة)، تصحیح سید محمدصادق بحرالعلوم، چاپ اول، تهران: مکتبة الصادق.
  8. بحرانی، یوسف (1405ق)، الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة، تصحیح محمدتقی ایروانی، چاپ اول، قم: انتشارات اسلامی.
  9. بهبودی، محمد باقر (1363)، گزیده کافی، چاپ اول، تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی.
  10. تبریزی، جواد (1429ق)، الموسوعة الرجالیة (ترتیب اسانید الکافی)، تصحیح جواد قیومی، چاپ اول، قم: دارالصدیقة الشهیدة.
  11. حسینی شیرازی، سید علیرضا (1398)، اعتبارسنجی احادیث شیعه، چاپ دوم، تهران: انتشارات سمت.
  12. حلّی، حسن بن یوسف (1402ق)، رجال العلامة الحلی، تصحیح سید محمدصادق بحرالعلوم، چاپ دوم، قم: منشورات الشریف الرضی.
  13. خمینی، سید روح الله (1421ق)، کتاب الطهارة، چاپ اول، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  14. خامنه‌ای، سیدعلی (1439ق)، ثلاث رسائل فی الجهاد، چاپ اول، تهران: انتشارات فقه روز.
  15. خویی، ابوالقاسم (1409ق)، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، چاپ چهارم، بیروت: دارالزهراء.
  16. داوری، مسلم (1434ق)، اصول علم الرجال بین النظریة و التطبیق، چاپ اول، قم: منشورات الرافد.
  17. سبحانی، جعفر (1424ق)، ارشاد العقول الی مباحث الاصول، چاپ اول، قم: مؤسسه امام صادق.
  18. سبحانی، جعفر (1410ق)، کلیات فی علم الرجال، چاپ دوم، قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.
  19. سیستانی، محمدرضا (1437ق)، قبسات من علم الرجال، چاپ اول، بیروت: دارالمورخ العربی.
  20. شوشترى، محمد تقى (1410ق)‏، قاموس الرجال، ‏جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
  21. صاحب المعالم، حسن بن زین الدین (1362)، منتقی الجمان فی الاحادیث الصحاح و الحسان، تصحیح علی اکبر غفاری، چاپ اول، قم: انتشارات اسلامی.
  22. صدر، سید حسن (بی‌تا)، نهایة الدرایة، تحقیق ماجد غرباوی، چاپ اول، نشر المشعر، بی‌جا.
  23. طوسی، محمد بن حسن (1404ق)، اختیار معرفة الرجال (رجال الکشّی)، تصحیح مهدی رجایی، چاپ اول، قم: مؤسسه آل‌البیت.
  24. طوسی، محمد بن حسن (1390ق)، الاستبصار فیما اختلف من الاخبار، تصحیح سید حسن خرسان، چاپ اول، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
  25. طوسی، محمد بن حسن (1407ق)، تهذیب الاحکام، چاپ چهارم، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
  26. طوسی، محمد بن حسن (1373)، رجال الطوسی، تصحیح جواد قیومی، چاپ سوم، قم: انتشارات اسلامی..
  27. طوسی، محمد بن حسن (1417ق)، عدة الاصول، چاپ اول، قم: علاقمندیان.
  28. طوسی، محمد بن حسن (1420ق)، الفهرست، تحقیق سید عبدالعزیز طباطبایی، چاپ اول، قم: مکتبة المحقق الطباطبایی.
  29. مفید، محمد بن محمد (1414ق)، تصحیح اعتقادات الامامیة، تصحیح حسین درگاهی، چاپ دوم، قم: کنگره شیخ مفید.
  30. عاملی، بهاءالدین محمد بن حسین (1414ق)، مشرق الشمسین و اکسیر السعادتین، چاپ دوم، مشهد: مجمع البحوث الاسلامیة.
  31. علیاری تبریزی، علی بن عبدالله (1412ق)، بهجة الآمال فی شرح زبدة المقال، چاپ دوم، تهران: بنیاد فرهنگ اسلامی کوشان‌پور.
  32. فیض کاشانی، محمدمحسن (1406ق)، الوافی، چاپ اول، اصفهان: کتابخانه امام امیرالمؤمنین علی.
  33. کجورى‌شیرازى، محمدمهدى (1424ق)،‏ الفوائد الرجالیة، چاپ اول، قم: مؤسسه دارالحدیث.
  34. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، چاپ اول، دارالحدیث، قم، 1429 ق.
  35. مامقانی، عبدالله (1431ق)، تنقیح المقال فی علم الرجال، تحقیق محمدرضا مامقانی، چاپ اول، قم: مؤسسه آل‌البیت.
  36. مامقانی، عبدالله (1428ق)، مقباس الهدایة فی علم الدرایة، چاپ اول، قم: دلیل ما.
  37. مجلسی، محمدباقر (1406ق)، ملاذ الخیار فی شرح تهذیب الاحکام، تصحیح مهدی رجایی، چاپ اول، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
  38. مجلسی، محمد تقی (1406ق)، روضة المتقین، چاپ اول، قم: بنیاد فرهنگ اسلامی کوشانپور.
  39. محمد بن حسن بن شهید ثانى (1419ق)، ‏إستقصاء الاعتبار فی شرح الإستبصار، چاپ اول، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام.
  40. نجاشی، احمد بن علی (1365)، رجال النجاشی، تصحیح سید موسی شبیری زنجانی، چاپ ششم، قم: انتشارات اسلامی.
  41. وری، حسین بن محمدتقی (1408ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، چاپ اول، قم: مؤسسه آل البیت.
  42. نمازی‌شاهرودی، علی (1414ق)، مستدرکات علم رجال الحدیث، چاپ اول، مؤلف، قم.